Klaproos

De onwetende Hollander die eind oktober, begin november langs de BBC zapt, zal wellicht paf staan door de plastic- en papieren klaproosjes die de dure maatpakken van komieken, nieuwslezers en politici sieren. Elke milde anglofiel kent de oorsprong van deze decoraties, maar wie hierover nog in het donker tast, moet weten dat een Canadese luitenant ooit de volgende regels schreef:

In Flanders fields the poppies blow
Between the crosses, row on row

Graf na graf na graf van gevallenen in de Great War (ons beter bekend als de Eerste Wereldoorlog) werd destijds gesierd door deze treurige, kortstondige bloempjes, en vandaar dat Brit na Brit na Brit nog steeds elk jaar een week of twee een poppy op zijn of haar jas spelt. De roos houdt geen verband met politieke of religieuze achtergrond, en is voor vele mensen in functie een standaard verplichting, een standaard eerbetoging aan iedereen die ooit voor het vaderland heeft gevochten. Om maar een voorbeeld te geven, de populaire nieuwslezer John Snow van het Channel 4 news kreeg twee jaar terug het halve land over zich heen toen hoe weigerde om een poppy te dragen tijdens de uitzending, omdat hij als nieuwslezer compleet neutraal over wilde komen. Hij draagt er overigens nog steeds geen.

Poppies kun je overal oppikken: van een vrouw met een collectebus bij Tooting Broadway station, tot een mandje in je locale pub tot een vergeten stapeltje bij de portier van het Coca Cola-gebouw. Het idee is hetzelfde: je doneert een pond in de collectebus, wat het fonds voor veteranen te goede zal komen, en je krijgt het geval toegereikt: een plastic 'steeltje' en hart met een papieren rode bloem en groen blaadje, met speld. Dit is de eerste uitdaging van de integrerende pseudo-Brit: je ontvangt geen veiligheidsspeld, maar een gewone metalen pinnetje, dat je op onduidelijke wijze door het roosje dient te jassen. Als dit eenmaal min of meer is gelukt - twee jaar terug in Manchester, zat er na een halve dag alleen nog maar een speld door mijn jas, en geen poppy - is je belangrijkste taak om de klaproos presentabel te houden tot Remembrance Day (11 november). Aangezien het grotendeels papieren geval zich meestal op de winterjas van de Engelsman bevindt - die ins tube nogal wel eens aan en uit moet, en dat tijdens een Londense natte herfst - is het merendeel van de poppies na een week, zoals de Engelsen het zeggen, in a bit of a state.

Na nauwkeurige observatie ben ik er vandaag echter achter gekomen dat er een aantal groepen is dat met grote zorg zijn roosje beschermt tegen weer en wind:

- De eerste groep is de ouderen, die een nog iets betere herinnering hebben van oorlog en opoffering, en de poppy-loze jeugd vuil aanstaren alsof ze willen zeggen: wij hebben voor jou gevochten en jij kunt niet eens een lullig klaproosje op je hoodie spelden. Om dan maar niet te noemen dat het merendeel van deze leeftijdscategorie de Tweede Wereldoorlog in box of kinderwagen heeft doorgebracht.
- Dan is er de hoge pief. Niet alleen politici en nieuwslezers, elke vertegenwoordiger van bedrijf, organisatie of firma laat duidelijk zien dat zijn (Britse) hart op de goede plek zit: daar waar zijn kreukloze poppy keurig in op zijn dure jasje is gespeld.
- De modieuze en hippe jongedame, die het rood en groen feilloos in haar outfit heeft verwerkt. Zou zij ook op een zekere zondagmorgen staan koukleumen tussen de kransenleggende veteranen?

Dat brengt me toch wel tot de betekenis van de herinneringsklaproos. Voor het eerst sinds jaren sta ik niet vooraan om de eerste poppy van het seizoen te bemachtigen. Op de een of andere manier heeft Londen me van dit stukje ongefundeerde anglomanie genezen. Deze stad leeft veel meer met politiek en actualiteit, en het verbaast me dus ook niet dat er een stuk minder poppies in het metropoolse straatbeeld te zien zijn. Afgelopen zaterdag wandelde ik op weg naar Oxford Street langs Hyde Park, waar een luidruchtige demonstratie tegen de Britse aanwezigheid in Afghanistan gaande was. Ik schuil me zeker niet vierkant achter de roep om onmiddellijke terugtrekking, maar worstel wel zeker met de kwestie. Eens in de zoveel tijd wordt er weer bericht gemaakt van een gevallen Britse soldaat in Afghanistan, wiens kist dan door het door poppies bestookte dorpje Wootton Bassett wordt geleid. De roos is dan ook voor alle veteranen: van 1918 tot 2009.

De klaproos betuigt dus niet alleen respect voor lang geleden maar toont ook verering van de daden van het heden. Dan ben je toch weer een buitenstaander die zich niet honderd procent comfortabel voelt bij het uitdragen van dit oer-Britse symbool. Dan maar de boze blikken van bejaarde Britten. Voor het eerst sinds jaren denk ik dus dat ik oktober roosloos over laat lopen in november, en mijn modieuze inspanningen maar ga concentreren op mijn Halloweenkostuum voor aanstaande zaterdag. Tenzij je verkleden als negentiende-eeuwse gifmengster ook niet getuigt van respect voor het verleden natuurlijk.

Guardian 05/11, leider van de conservatieven David Cameron in de tube: "Cameron, with his polished shoes, pristine white shirt and perfect poppy, looks like a waxwork exhibit who has just been airlifted into position, rather than a man required to fight his way through crowded streets, platforms and turnstiles as the plebs do. Why they didn't just prop him up by the door in a glass case labelled 'Unpack in rarefied atmosphere only' I don't know." Lucy Mangan